19 Mayıs 1919 : Atatürk’ün Samsun’a Çıkışı

19 Mayıs 1919 Atatürk’ün Samsun’a Çıkışı

19 Mayıs 1919 Atatürk’ün Samsun’a çıkışı, öncesinde yaşanan süreç ve Atatürk’ün milli mücadelenin başlangıcı olan bu günü, gençlere armağan etmesi… 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlu olsun!

Ağır şartlar barındıran Mondros Ateşkesi ve sonrasında imzalanan Sevr Anlaşması ile Osmanlı Devleti parçalanma sürecine girmiştir. Bu sürecin öncesini de uzun zamandır gözlemleyerek vatanını nasıl kurtaracağı üzerine planlar yapan Mustafa Kemal, 1905 yılında Şam’da görevdeyken arkadaşlarına “Asıl mesele yıkılmak üzere olan imparatorluktan bir Türk devleti çıkarmaktır.” der. Bu plan çerçevesinde de adım adım ilerler.

Mondros Ateşkesi sonrası İstanbul’da bulunan Mustafa Kemal, alacağı görevle vatanı nasıl kurtaracağının planını yapar. İtilaf Devletleri, Mondos’tan güç alarak birçok yeri  işgal etmeye ve isyanlar çıkarmaya başlamıştır. Rum ve Ermeni çetelerinin İngiliz desteğiyle Samsun ve çevresinde isyanlar çıkarmasına rağmen, İngilizlerin “Samsun’da Hıristiyanları toptan öldürmek için Müslüman ahalinin silahlandırıldığı” yönünde şikayetlerde bulunması üzerine, Mustafa Kemal’e dönemin padişahı Vahdettin tarafından geniş yetkiler verilerek 9. Ordu Müfettişi olarak bölgeye gönderilir.

Mustafa Kemal, İstanbul’dan Samsun’a giderken yanında kimlerin olacağını kendisi seçmiştir ve değişik rütbe ve sınıftan on sekiz subayla yola çıkmıştır. Bölgeye ulaşan Mustafa Kemal, esas karışıklığı Rumların ve İtilaf Devletlerinin çıkardığına yönelik bir rapor hazırlar. Sonrasında da Havza ve Amasya genelgelerini yayımlar. Bunun üzerine İngiliz basınında Mustafa Kemal’in asi bir general olduğu, esas amacının isyanları bastırmak olmadığı yönünde haberler çıkar. Bu gerekçeyle Osmanlı’dan Mustafa Kemal’i geri çağırması istenir. Osmanlı Devleti, Mustafa Kemal’i İstanbul’a geri çağırır fakat Mustafa Kemal onlar kendisini azletmeden müfettişlik görevinden ve ordudan istifa ettiğini bildirir. Artık askerî bir kimliği olmamasına rağmen Mustafa Kemal, Türk milletinin yanında olacağından emindir. Gerçekten de istifası sonrası kendisini karşılayan Kazım Karabekir Paşa, “Üniformanızı çıkarsanız da mukaddesatım üzerine söz veriyorum ki, size üstüm olduğunuz zamandan daha bağlı kalacağım paşam.” diyerek mücadelede beraber yürüyeceklerini beyan etti.

16 Mayıs 1919’da Bandırma Vapuru ile yola çıkan Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a varır. Sonrasında Havza’dan Sivas’a kadar birçok noktayı ziyaret ederek gelecek emellerinden ve kurmak istediği yeni Türk devletinden bahseder. O günden sonra da hiçbir şey eskisi gibi olmaz. Ona inanan Türk milleti, açtığı yolda yürüyerek tam bağımsız ve millet egemenliğine dayalı bir cumhuriyetin sahibi olur.  

Milli mücadelenin ilk adımı olan 19 Mayıs günü, Atatürk tarafından Türk gençliğine armağan edilmiştir. İlk olarak 1938 yılında Atatürk’ün onayıyla “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan bayram, 1980’den itibaren “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanmaya başlanır.

Yararlanılan Kaynak : Yaşar Özüçetin, Milli Mücadele İçerisinde “19 Mayıs 1919”, GAZİ ÜNİVERSİTESİ KIRŞEHİR EĞİTİM FAKÜLTESİ, Cilt 5, Sayı 2,(2004),65-74